PENNENSET

Wie schrijft  of tekent er tegenwoordig nog met een pen, laat staan met een kroontjespen. Het betreft hier een beginnerset pennen geschikt voor elke tekening of belettering. Mooi setje. Speedball Triple Reservoir Pens.

Geen jaar bekend.

BOEKOMSLAG: DE TWEE SAFARI'S (1932)

Een opvallend hybride omslag, zoals ik die al vaker heb gepubliceerd. Een modern ontwerp, typerend voor het interbellum: strakke vormgeving, typografie, 'opgesmukt' met de realistische tekening van een neushoorn. 'De twee safari's' is een oorspronkelijk Nederlands boek "van avonturen in Oost-Afrika door Willem van Doorn". Bovenstaande afbeelding is de stofomslag. De kaft zelf heeft een eenvoudige, maar speelse typografie.

Wat moderne vormgeving betreft steekt de titelpagina beide vorige naar de kroon. Bijna volledig in stijl.

Opvallend (afwijkend) detail is het vignet van uitgeverij De Arbeiderspers. Vermoedelijk bestond dit al. Overigens wel uit het interbellum, maar ik denk ongeveer 10 jaar ouder dan de uitgave van dit boek. Het vignet straalt een sfeer van Amsterdamse School uit. Zoals wel gebruikelijk werden de initialen van de uitgever D.A.P. gebruikt voor een spreuk, in dit geval: Den Akkers Ploegende, wel passend bij een socialistisch uitgever.

Er wordt geen enkele melding gemaakt van een ontwerper, maar het lijkt of links onder het vignet de initialen HB staan. Zou dit Hans Borrebach kunnen zijn??

BOEKOMSLAG: METAAL-BEWERKEN

Een vooral door typografie opvallende omslag dit deel uit de reeks Technische gegevens voor het nijverheidsonderwijs: Metaal-bewerken. Het is uitgegeven door de technische boekhandel H. Stam, gevestigd in Amsterdam, Haarlem en Rotterdam. Het betreft hier de tweede herziene en uitgebreide druk onder redactie van R.C. van Ree, Algemeen secretaris van de Vereniging tot Bevordering van de vakopleiding voor handwerkslieden in Nederland. Een mond vol!! Geen jaartal bekend maar heel vermoedelijk uit het interbellum. Ontwerper onbekend.

BOEKOMSLAG: HOUT CONSTRUCTIELEER (1921)

Zo saai als de inhoud is van dit leerboek, zo fraai is de omslag. Mijn exemplaar betreft de 2e druk uit 1934. De eerste druk was uit 1921 en ik denk dat de omslag ook uit die tijd dateert. Zeker weten doe ik het niet want dergelijke typografie werd in de jaren '30 ook nog wel toegepast.
Tja, wat zal ik er van zeggen. Ik vind het mooi, critici vinden het vermoedelijk 'te'.. Omslag is gesigneerd met F.v.M.. Weet iemand wie dit is?

De auteur is Alph. Dirkse. Het betreft deel 17 in de serie 'De technische school' onder leiding van E. J. Rothuizen en F. Wind. Een uitgave van Oosterbaan en Lecointre in Goes.

BOEKOMSLAG: KLEI (1956)

Een vreemde, hybride omslag. Gemaakt in  de jaren '50, maar met duidelijke invloeden van het interbellum, zoals de lettering en de balk die de woorden verbindt. Het 'realistische' konijn is daarbinnen eigenlijk een dissonant. Het boek, geschreven door G. Kaptein, gaat over kleien, zoals de titel aangeeft. De bedoeling gaat verder dan alleen kleiles, aangezien de ondertitel van het boek luidt: "Een bijdrage in het streven: het onderwijs te activeren in de geest van het kind". Kaptein was 'Oud-Hoofd ener School voor Buitengewoon Lager Onderwijs en leraar handenarbeid'.

Het boek is uitgegeven bij NV Uitgevers-Maatschappij A.E. Kluwer uit Deventer in 1956 (2e druk). Het vignet geeft de initialen van de uitgever AKE. Ontwerper onbekend.

BOEKOMSLAG: LAMPEN EN KANDELAARS (1965)

Lampen en kandelaars om zelf te maken, wederom een boekje van Piet Marée (1903-1999) met soms best aardige ontwerpen.Tekst, tekeningen en foto's van de auteur. Een uitgave van N.V. Gebr. Zomer & Keunings Uitgeversmaatschappij te Wageningen

Een voorbeeld van een origineel ontwerp is de 'boekenlamp', waarvan hier de bouwtekening en de uiteindelijke versie.

 Na lange tijd weer eens een vignet. Ditmaal geen Latijnse spreuk, maar meer een Nederlands gezegde met de initialen van uitgever Zomer en Keunings: 'Zuiver en Klaar'.

BOEKOMSLAG: BINNENVERLICHTING (1970)

Een van de meest curieuze boekomslagen die ik ooit heb gezien, in elk geval een van de meest abstracte. Een technisch werk over binnenverlichting, uitgegeven door de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde, die - geloof het of niet - nog steeds bestaat. De NSVV heeft zelfs een uitgebreide webstek. Het onderhavige boekje (15,5x23cm) is verschenen in 1970 bij uitgeverij Agon Elsevier, Amsterdam/Brussel. De ondertitel luidt: "Aanbevelingen voor binnenverlichting in hoofdzaak met betrekking tot de verlichting van werkruimten". Het is vooral technisch met heel veel formules. De doelgroep wordt niet vermeld.

Omslagontwerp is van designstudio R. Buschman. Dit zou het nog actieve bureau Designstudio Rob Buschman BNO in Gees (bij Coevorden in Drenthe) kunnen zijn.

BOEKOMSLAG: HUIS-, TUIN- EN COCKTAILFEESTJES (1958)

Heerlijk jaren '50 ontwerp over een destijds hip onderwerp. Hoe geef je een leuk feestje? Zou nu eigenlijk nog steeds in geen enkel huishouden mogen ontbreken. Huis-, Tuin- en Cocktailfeestjes van ene B.W.F. Dagevos (M?/V?) uit 1958. Dat jaartal zegt niet zoveel. Een citaat uit het voorwoord: "Men verkeert vaak, ten onrechte, in de veronderstelling dat het [organiseren van een feestje] altijd een 'dure' geschiedenis zal worden. Dit hangt echter hoofdzakelijk af van de wijze waarop u één en ander organiseert, hoewel wij niet willen verbloemen, dat - vooral met de steeds stijgende prijzen van het gedistilleerd - om nog maar te zwijgen over delicatessen - er soms een flink gat in het budget wordt geslagen. Toch kan met eenvoudige middelen en met niet al te dure dranken vaak een geslaagder feestje gehouden worden, dan bij ongeorganiseerde fantasieloze champagnefeesten en cocktailparties het geval kan zijn". Best weer modern.

De omslag en de zwart-wit illustraties aan de binnenkant zijn van Rein van Looy (1910-1994). Wikipedia schrijft over Van Looy enkel: Over zijn opleiding zijn geen bijzonderheden bekend. Hij was een zeer bekende illustrator en boekbandontwerper van kinderboeken, waaronder Pinkeltje. Ook voor andere boeken maakte hij ontwerpen zoals omslagen voor gebonden uitgaven van Havank. Hij deed dit onder het pseudoniem Tanner.

Uitgeversmaatschappij C.A.J. van Dishoeck te Bussum, 21x14cm, 80 bladzijden

BOEKOMSLAG: ST. FRANCISCUS (1927)

De stijl van de illustratie is zonder meer Jugendstil te noemen met de gestileerde bloemen en de twee vogels, de lettering is jaren '20. Mijn uitgave dateert uit 1927, in welk jaar de illustratie ouderwets moet zijn geweest. Bij nader onderzoek blijkt het boek "Het leven van St. Franciscus van Assisi"  van Paul Sabatier (1858-1928) al te dateren uit 1893, de tijd van de Jugendstil (of Art Nouveau) Wellicht werden bij de Nederlandse (her)uitgave van 1927 elementen van de oorspronkelijke omslag hergebruikt.

Dit boek is uitgegeven door 'N.V. Van Loghum Slaterus' Uitgevers-maatschappij Arnhem' Een vignet van de uitgever ontbreekt niet, maar mist een (Latijnse) spreuk. Wel zien we de L en de S fraai grafisch in elkaar  verstrengeld

BOEKOMSLAG: LEERBOEK MENS- EN DIERKUNDE (1934)

Een fraaie omslag in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid voor dit Leerboek van de mens- en dierkunde 'voor het voorbereidend hoger- en middelbaar onderwijs en kweekscholen', geschreven door E.J.V.M. Hoogeveen (leraar aan het Canisius-College te Nijmegen) en Dr. L. Peeters (professor aan het Collegium Berchmanianum te Nijmegen). Het betreft de zevende herziene druk uit 1934. De derde druk dateert uit 1925. Of die dezelfde omslag is onbekend. Uitgever is L.C.G.Malmberg uit 's Hertogenbosch. Hun vignet met spreuk "LABOR CUM GAUDIO METALLUM' had ik al eerder op HET Verzameloord gepubliceerd. Klik hier.Ontwerper van de omslag is mij onbekend.

BOEKOMSLAG: LEES NU MAAR (1950)

Sfeervolle omslag voor de educatieve reeks Lees nu maar  'Globaal-analytische leesmethode voor het eerste leerjaar van R.K. Scholen' door Zuster M. Veronice. Het betreft de 11e druk van het Zevende deeltje 'In het hooiland'. De illustraties (en vermoedelijk ook de omslag) zijn van Corrie van den Baan (1915-1997). Dat het hier een leerboekje betreft voor Rooms Katholieke basisscholen wil ik illustreren aan de hand van twee onderstaande pagina's.

Het boekje is een uitgave van Dijkstra;s Uitgeverij Zeist. De eerste druk dateert uit 1950. Vermoedelijk hadden alle deeltjes uit de reeks dezelfde voorkant.

BOEKOMSLAG: KUNSTMESTSTOFFEN (1936)

De volledige titel van dit boekje luidt 'Kunstmeststoffen der A.S.F. -V.C.F.', waarbij de afkortingen staan voor resp. Amsterdamsche Superfosfaatfabriek en Vereenigde Chemische Fabrieken. Hoofdkantoor in Utrecht. Het klinkt niet gezond, maar chemie was destijds vermoedelijk een nieuwe speler in productieland. In het boekje (ze noemen het zelf een brochure) worden alle producten van beide fabrieken behandeld "inzonderheid de geconcentreerde fosforzuur (F), stikstof-fosforzuur (NP) en volledige (NPK) kunstmeststoffen". Het zegt mij gelukkig weinig maar het klinkt indrukwekkend. In het boekje tientalle foto's van de fabrieken en machines.

Hierboven de handelsmerken van ASF en VCF.

De opvallende voorkant is gesigneerd door HAN (links onder). Het boekje is geschreven door landbouwkundig ingenieur Dr. Ir. Knapp. Een eigen uitgave van beide fabrieken uit januari 1936.

BOEKOMSLAG: MOLEKULEN, ATOMEN EN ATOOMKERNEN (1943)

Opvallend boekje, uitgegeven in de reeks 'Encyclopaedie in monografieën'. Ditmaal niet vanwege de omslag maar het onderwerp: Molekulen, atomen en atoomkernen, uitgegeven in 1943! Het betreft zowaar de zesde, opnieuw bewerkte druk door Dr. Buchner, 'Lector ter Amsterdamsche universiteit' en Dr. Rutgers 'hoogleraar ter Gentsche universiteit'. Het is een serieus en leerzaam werkje.

Op de sobere omslag een fraai vormgegeven logo van de uitgever de NV Wereldbibliotheek te Amsterdam in de vorm van een vogel. Eerder op HET Verzameloord plaatste ik al een boek van de Wereldbibliotheek met andere logo's.

BOEKOMSLAG: ANALYTISCHE MEETKUNDE

Een redelijk eenvoudige omslag vandaag: Inleiding tot de analytische meetkunde. Het is deel 11 uit 'De Technische Bibliotheek voor Zelfstudie'  uitgegeven door J,H, Gottmer uit Haarlem. Een jaar ontbreekt, maar gezien de kleine details als horizontale en verticale lijntjes zou ik het toch willen dateren in het Interbellum.

Het vignet van de serie is behoorlijk uitgewerkt. Het lijkt mij de kop van de Griekse god Hermes, die o.a. wordt beschouwd als de uitvinder van de wiskunde. Om het technische aspect te benadrukken een hamer en een tang, Op de achtergrond een groot tandwiel. Een strakke, geometrische stijl, kenmerkend voor de jaren '20. Centraal in het ontwerp de initialen J.H.G. (J.H.Gottmer).

ORANJE INHULDIGING 5: GEDICHT (1948)

Op 30 april 2013 wordt Willem-Alexander koning van Nederland. Tot die datum met enige regelmaat historische stukken van eerdere oranje inhuldigingen (Wilhelmina 1898, Juliana 1948 en Beatrix 1980).

"Rijmprent aan de Nederlandse jeugd door de Regering op 31 Augustus 1948 uitgereikt bij gelegenheid van het vijftigjarig regeringsjubileum van H.M. Koningin Wilhelmina" staat onder het gedicht van Bertus Aafjes (1914-1993). De litho om het gedicht is ontworpen door kunstenaar Piet Worm (1909-1996).  Zou toen nog niet bekend zijn geweest, dat Wilhelmina enkele dagen na haar jubileum zou aftreden ten gunste van haar dochter Juliana? Het document (40x27cm) is gedrukt "naar originele lithografieën op de persen van N.V. Drukkerij HAVER, WEENINK en Co. te Arnhem"

BOEKOMSLAG: UIT GROOTMOEDERS PORTEFEUILLE (1925)

Uit grootmoeders portefeuille is een leesboek, geschreven door C. de Waal voor de leeftijd 9-11 jaar. Het is uitgegeven door Malmberg, vermoedelijk in 1925. Dit jaar wordt nergens vermeld, maar de eerste illustratie IN het boek is gesigneerd door de tekenaar Jos. A. Postmes met het jaartal 1925, het vermoedelijke jaar van uitgave dus.

De omslag is getekend door de bekende tekenaar Jan Rotgans (1881-1969) in een hybride stijl. De kinderen zijn realistisch en traditioneel getekend, terwijl de kaders duidelijk een modernere stijl verraden van De Stijl.

Het boek is aan de binnenzijde geïllustreerd door Jos Postmes (1896-1934) in een heel andere stijl, die ik niet met name weet te benoemen. Ik denk dat het houtsnedes zijn.

Ditmaal geen vignet voorin van uitgever Malmberg, maar een soort keurmerk van de 'Kerkraad voor Roomsche jeugdlectuur'. Dit sluit wel aan bij het soort uitgever dat Malmberg zich noemde: 'Uitgever van den Apotolische stoel 's Hertogenbosch - Antwerpen'.

BOEKOMSLAG ZIEN EN ZEGGEN (1926)

Een uitgewerkte omslag voor een leesboekje uit de methode voor het eerste leesonderwijs, geschreven door B.C. Kloostermans met krabbels van Rob Graafland. Bij krabbels denk ik aan kleine, niet uitgewerkte tekeningetjes. De omslag laat al meer zien, maar ook IN het boek zijn de (vele) tekeningen aardig uitgewerkt. Kwa sfeer lijken ze enigszins op vergelijkbare tekeningen van B. Reith, maar dan iets ruwer getekend.

In dit zesde deel uit de reeks komt vader, die steeds op reis was, terug. Moeder gaat met de drie kinderen met de trein en de tram naar de haven om vader op te halen.

Vader heeft voor iedereen een cadeau in zijn koffer: voor moeder een tafelkleed, voor Mies een pop, voor Jan een timmerdoos en voor Wim een toverlantaarn. Ze zijn er allemaal erg blij mee. 's Avonds gaan ze de toverlantaarn uitproberen. De twee hoofdstukken staan hieronder integraal weergegeven. (klik op afbeelding om te vergroten)

Het boek is uitgegeven door L.C.G. Malmberg, uitgever van den Apostolischen Stoel, 's Hertogenbosch en Antwerpen. Het betreft de zesde druk uit 1926. De eerste druk, met vermoedelijk een andere omslag, dateert uit 1914. Naar goed gebruik uit die tijd heeft Malmberg een vignet waarin de initialen L.C.G.M. zijn verwerkt: Labor Cum Gaudio Metallum.

BOEKOMSLAG: LIMBURGSCHE VERHALEN (1922)

Limburgsche verhalen van Marie Koenen uit 1922. Marie Koenen (1879-1959), dochter van Mathijs 'woordenboek' Koenen, schreef negen boeken tussen 1912 en 1949. Deze bundel verhalen is haar zesde. Hoewel daterend uit 1922 is de stijl van de omslag niet typerend voor die tijd. De stijl is meer Jugendstil, een stroming die meer dateert uit de tijd van rond de eeuwwisseling. Het is een deel uit de reeks Nederlandse Bibliotheek, die in 1922 wellicht nog de omslag gebruikte van jaren eerder. De titelbladen IN het boek tonen echter een mengeling van klassieke Jugendstil en een abstracte vormentaal, zoals die wel in de jaren '20 werd toegepast. De zwart-wit titelpagina's zijn gesigneerd met HH. Wie is deze HH?

 

Het boek is een uitgave van de Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur - Amsterdam in de serie Nederl. Bibliotheek onder leiding van L. Simons

GETUIGSCHRIFT (1937)

Zo worden ze niet meer gemaakt. Het diploma ambachtschool, aan leerlingen in de jaren '30 uitgereikt. Vormgeving en lettertype onmiskenbaar uit die tijd. Een topper.

BOEKOMSLAG: TENNIS VOOR BEGINNERS EN LEEKEN

In mei 2012 publiceerde ik al een deeltje uit de reeks Weten en kunnen van uitgeverij Kosmos. Bovenstaand deeltje verraste me doordat er elementen zijn aangepast voor het specifiek onderwerp Tennis. (Zoek de verschillen). Zou elke deel uit de reeks dit soort aanpassingen hebben?

Op de achterkant een opvallend 'moderne' advertentie voor Redcover tennisbaan.

Het vignet van uitgever Kosmos is ook anders dan bij de vorige publicatie. Het gaat om details, maar dat is juist aardig. Uitgegeven in 1924, ontwerper is wederom André Vlaanderen. Schrijver van dit leerzame boekje is C. Vreedenburgh. De tekst is verluchtigd met foto's.